Is aap een scheldwoord? Is het beledigend? En is dat strafbaar?
De voorzitter van het electoraal mislukte GeenPeil ging op Twitter helemaal los in een scheldpartij over president Trump. Aap was daarbij zijn favoriete woord. Hij vond benoemen belangrijk.
Afgezien van het punt waarom iemand er behoefte aan heeft zich zo uit te laten, speelt nog het strafrechtelijke aspect. Als iemand Obama uitscheldt voor aap, wordt hij dan vervolgd? Er even van uitgaande dat de intentie is om te schofferen. Of Sylvana Simons? Kun je een blanke uitschelden voor aap, en mag dat wel? In de eerste gevallen zou het argument kunnen zijn dat de belediging van racistische aard is, en om die reden strafbaar. Dan zou hetzelfde woord in het ene geval dus wel en in het andere geval niet door de beugel kunnen.
Aan de andere kant, een blanke die wordt uitgescholden voor aap, zal dat niet prettig vinden. Zou hij een gerechtshof zo ver kunnen krijgen vervolging in te laten stellen, als het OM dat uit zichzelf niet geneigd is te doen?
Wat is beledigen een ingewikkelde juridische kwestie geworden. Ik wed dat daar veertig jaar geleden nauwelijks rechtszaken over gevoerd zijn, en nu is het thema om de haverklap aan de orde. Ik weet niet of dat vooruitgang is. Zijn we een stuk gevoeliger geworden? Of wordt de vrijheid systematisch ingeperkt? Vroeger was het duidelijk: je mocht God en het koningshuis niet beledigen. Inmiddels heeft het parlement het eerste verbod geschrapt, en justitie trok aan het kortste eind toen ze een belediger van de koning voor de rechter sleepte.
Foto
Zelf vind ik schelden niet kunnen en getuigen van slechte smaak en een gebrek aan argumentatie. Ik schrok daarom erg toen ik vorig jaar voor het eerst in het gezicht van Michelle Obama aapachtige trekken zag. Lag dat aan mij - ik had net daarvoor gelezen dat ze uitgescholden was - of enkel aan haar anatomie en de belichting? Ze is een intelligente vrouw en ik had met haar te doen. Nou stamt de mens van apen af en zijn we genetisch voor 99% identiek aan chimpansees, en is het dus niet vreemd dat daar sporen van zichtbaar blijven. Maar aan de andere kant was die vergelijking verboden verklaard, vanwege het misbruik dat sommige lieden daarvan hadden gemaakt. Dus ik wist me geen raad met mijn observatie. Is een taboe op kwetsen ook een taboe op waarnemen geworden? Of kan men zijn ogen niet meer geloven?
En zo ben ik weer terug bij het onderwerp van de politieke correctheid in een eerdere column. De vrees dat iemand zich gekwetst voelt, is aanvankelijk voor machthebbers een reden voor taboeïsering. Maar gaandeweg komt men er niet meer uit wat nou wel en wat nou niet over de schreef is, en blijven normen en absolute waarheden daardoor telkens verschuiven.
Kan een rechter nog motiveren waarom een woord beledigend is en ook uitleggen waarom dat soms wel en soms niet strafbaar is? De burger blijft achter in verwarring: met het kwetsen van gevoelens kun je strafrechtelijk eigenlijk geen kant op.
